• Home
  • zum Hören und Sehen
    • Kommata und Intervalle
      • Vorwort
      • I.
      • II.
      • III.
      • IV.
      • V.
      • VI.
      • VII.
      • VIII.
      • IX.
      • X.
      • XI.
      • XII.
      • XIII.
    • genera musica nach Leonhard Euler
      • Übersicht
      • genera I. - VI.
      • genera VII. - XI.
      • genera XII. - XIV.
      • genera XV. - XVII.
      • genus diatonico-chromaticum
      • genus chromatico-enharmonicum
      • genus diatonico-enharmonicum
      • Tongeschlecht mit 3^7 in der Darstellungszahl
      • Tongeschlecht mit 5^5 in der Darstellungszahl
      • Tongeschlecht mit dem Faktor 7 in der Darstellungszahl
  • Downloads
  • Kontakt
  • Links
  • Home
  • zum Hören und Sehen
    • Kommata und Intervalle
      • Vorwort
      • I.
      • II.
      • III.
      • IV.
      • V.
      • VI.
      • VII.
      • VIII.
      • IX.
      • X.
      • XI.
      • XII.
      • XIII.
    • genera musica nach Leonhard Euler
      • Übersicht
      • genera I. - VI.
      • genera VII. - XI.
      • genera XII. - XIV.
      • genera XV. - XVII.
      • genus diatonico-chromaticum
      • genus chromatico-enharmonicum
      • genus diatonico-enharmonicum
      • Tongeschlecht mit 3^7 in der Darstellungszahl
      • Tongeschlecht mit 5^5 in der Darstellungszahl
      • Tongeschlecht mit dem Faktor 7 in der Darstellungszahl
  • Downloads
  • Kontakt
  • Links

VIII. Intervalle, die man durch Potenzen von 2 und 3 und durch den Faktor 7 beschreiben kann


Wenn man auch den  7. Teilton der Obertonreihe  (F, 2F, 3F, 4F, 5F, 6F, 7F) berücksichtigt, ergeben sich noch weitere Intervalle:
 
Zahlenverhältnis       Centmaß
8/7 [8/7] = 231,1740935
 5    
7/6 [7/6] = 266,8709056
 5
9/7 [9/7] = 435,0840953
 5
21/16 [21/16] =  470,7809073
 5
32/21 [32/21] =  729,2190927
 5
14/9 [14/9] =  764,9159047
 5
12/7 [12/7] =  933,1290944
 5          
7/4 [7/4] =  968,8259065
 
Nimmt man
 
  „7er-Komma“ Φ = 26/(7·32) = 64/63   [Φ] = φ = 27,2640918
  (Verhältnis zwischen Tonus 9/8 und  dem Intervall 8/7)     
 
und  „7er-Schisma“ Y = Φ/P = 225/(7·314)   [Y] = y = 3,8048148
  (Verhältnis zwischen Pythagoräischem und 7er-Komma)     
 
erhält man: 
 
  8/7 = (P9Φ)/R2  = (P10Y)/R2 [8/7] = 10p – 2r + y
  7/6 = P13/(ΦR3)  = P12/(R3Y)  [7/6] = 12p –  3r – y
  9/7 = (P18Φ)/R4  = (P19Y)/R4  [9/7] = 19p –  4r + y
  21/16 = P22/(ΦR5)  = P21/(R5Y)  [21/16] =  21p –  5r – y
  32/21 = (P31Φ)/R7  = (P32Y)/R7  [32/21] =  32p –  7r + y
  14/9 = P35/(ΦR8)  = P34/(R8Y)  [14/9] =  34p –  8r – y
  12/7 = (P40Φ)/R9  = (P41Y)/R9  [12/7] =  41p –  9r + y
  7/4 = P44/(ΦR10)  = P43/(R10Y)  [7/4] =  43p – 10r – y

 
Durch Potenzen der 2 und der 3 könnten die folgenden passenden Intervalle dargestellt werden:

  sehr großer Ganzton A2 = 314/222 = P10/R2 [A2] = 10p – 2r = 10h + 14r/53
  sehr kleine Terz S3 = 224/315 = P12/R3  [S3] = 12p –  3r = 12h – 15r/53
  sehr große Terz T·A2 = 316/225 = P19/R4  [T·A2] = 19p –  4r = 19h + 16r/53
  sehr große Terz T·S3 = 221/313 = P21/R5  [T·S3] = 21p –  5r = 21h – 13r/53
  große Quint Qua·A2 = 313/220 = P32/R7  [Qua·A2] = 32p –  7r = 32h + 13r/53
  sehr kleine Sext Qua·S3 = 226/316 = P34/R8  [Qua·S3] =  34p –  8r = 34h – 16r/53
  sehr große Sext Qui·A2 = 315/223 = P41/R9  [Qui·A2] =  41p –  9r = 41h + 15r/53
  sehr kleine Septim Qui·S3 = 223/314 = P43/R10  [Qui·S3] =  43p – 10r = 43h – 14r/53

 
also erhält man:
 
  8/7 = (P10Y)/R2   [8/7] = 10p – 2r + y = 10h + 14r/53 + y = 10h + 4,759733
  7/6 = P12/(R3Y)   [7/6] = 12p –  3r – y = 12h – 15r/53 – y = 12h – 4,827941
  9/7 = (P19Y)/R4   [9/7] = 19p –  4r + y = 19h + 16r/53 + y = 19h + 4,896149
  21/16 = R21/(R5Y)   [21/16] =  21p –  5r – y = 21h – 13r/53 – y = 21h – 4,691524
  32/21 = (P32Y)/R7   [32/21] =  32p –  7r + y = 32h + 13r/53 + y = 32h + 4,691524
  14/9 = P34/(R8Y)   [14/9] =  34p –  8r – y = 34h – 16r/53 – y = 34h – 4,896149
  12/7 = (P41Y)/R9   [12/7] =  41p –  9r + y = 41h + 15r/53 + y = 41h + 4,827941
  7/4 = P43/(R10Y)   [7/4] =  43p – 10r – y = 43h – 14r/53 – y =  43h – 4,759733
 
Guido von Arezzo erwähnt im „Micrologus“ übrigens auch die Diësis, die Mitte eines Semitoniums, die man z.B. zwischen e und f finden kann, indem man von d das Saitenlängenverhältnis 6/7 misst, das entspricht einem Frequenzverhältnis von 7/6.
Lukas Thenius © 2025